Evdə Reabilitasiya

Evdə reabilitasiya, pasientin öz yaşayış mühitində (ev, mənzil) tibbi-terapevtik xidmətlər və məşqlər vasitəsilə fiziki, kognitiv və ya funksional qabiliyyətlərinin bərpası üçün təşkil edilən fərdiləşdirilmiş reabilitasiya proqramıdır. Bu yanaşma əsasən xəstəxanadan tez çıxarılan, hərəkət məhdudiyyəti olan, yaşlı və ya sosial-iqtisadi səbəblərlə müalicə müəssisəsinə gedə bilməyən pasientlər üçün nəzərdə tutulur. Evdə reabilitasiya pasientin müstəqilliyini artırmaq, gündəlik həyat fəaliyyətlərinə uyğunlaşdırmaq və yaşam keyfiyyətini yaxşılaşdırmaqla yanaşı, təkrar xəstəxanaya yatma riskini də azaldır.

Əsas Məqsədlər:

Fiziki funksiyaların (yerimə, oturma-qalxma, əşyaları tutma) bərpası
Ağrı və şişin idarə edilməsi
Gündəlik vəzifələrdə (yemək, geyinmə, təmizlik) müstəqilliyin artırılması
Ev təhlükəsizliyinin təmin edilməsi (məsələn, yıxılmaların qarşısının alınması)
Psixoloji dəstək və motivasiyanın gücləndirilməsi

Kimlər üçün tələb olunur?

Posttravmatik və ya postoperativ pasientlər (məsələn, sümük qırığı, protez əməliyyatı sonrası).
İnsult, ürək çatışmazlığı, ağır xroniki xəstəliklər keçirmiş şəxslər.
Yaşlılar (osteoporoz, demans, hərəkət qabiliyyətinin məhdudlaşması ilə əlaqədar).
Uşaq reabilitasiyası (məsələn, serebral palsi, inkişaf geriliyi olan uşaqlar).
Palliativ qayğıya ehtiyacı olan pasientlər (son mərhələ xərçəng, nevroloji degenerasiya).

Evdə reabilitasiyanın üstünlükləri:

Rahatlıq: Pasient tanış mühitdə daha az stresslə müalicə alır
Fərdi yanaşma: Ev şəraitinə uyğun adaptasiya (məsələn, pilləkənlə qalxma təlimləri)
Ailə iştirakı: Valideynlər/yaxınlar müalicə prosesinə aktiv cəlb olunur
Xəstəxana infeksiyaları riskinin aradan qaldırılması

Reabilitasiya Üsulları:

Fiziki terapiya:
- Əzələ gücləndirici məşqlər, balans təlimləri, hərəkət diapazonunun artırılması.
- Evdə istifadə olunan sadə vasitələr (stul, divar, yastıq) ilə məşqlər.
Erqoterapiya:
- Yemək bişirmə, təmizlik kimi gündəlik vəzifələrə hazırlıq.
- Evin təhlükəsizliyinin qiymətləndirilməsi (məsələn, qaymaq xalçaların aradan qaldırılması).
Psixoloji dəstək:
- Depressiya, tənhahlıq, özgüvən çatışmazlığı ilə mübarizə.
Tibb qulluqçusunun köməyi:
- Yaranın qulluğu, kateterin idarə edilməsi, dərmanların vaxtında verilməsi.
Texnoloji kömək:
- Tele-reabilitasiya (onlayn konsultasiyalar, video təlimatlar).
- Evdə istifadə üçün portativ cihazlar (elektrostimulyator, lazer).

Prosesin təşkili:

İlk qiymətləndirmə: Həkim/fizioterapevt tərəfindən ev şəraitində pasientin ehtiyaclarının müəyyən edilməsi.
Fərdi planın hazırlanması: Məşqlərin tezliyi, məqsədlər, ailə üzvlərinin rolu.
Mütəmadi monitorinq: Həftəlik ev ziyarətləri və ya telefonla əlaqə.
Nəticələrin yoxlanılması: Funksional göstəricilərin (məsələn, yerimə sürəti) qiymətləndirilməsi.

Nümunələr:

Yaşlı bir pasient (diz protezi əməliyyatı sonrası): Evdə yerimə təlimləri, pilləkənlə məşq, ağrı idarəetmə
İnsult keçirmiş şəxs: Sağlam ətrafla gündəlik vəzifələrin öyrədilməsi, danışıq terapiyası
Uşaq (serebral palsi): Ananın iştirakı ilə sensor və motor təlimlər, oyunlaşdırılmış terapiya

Əhəmiyyəti:

Xroniki xəstəlikləri olan pasientlərin həyat keyfiyyətini köklü şəkildə yaxşılaşdırır.
Xəstəxana yataqlarının boşalmasına kömək edir.
Pasientin psixoloji tarazlığını qoruyur (tanış mühitdə olmaq tənhahlığı azaldır).

Diqqət! Evdə reabilitasiya uğuru üçün mütəxəssislərin təcrübəsi, pasientin motivasiyası və ailə dəstəyi əsas şərtlərdir. Hər bir addım pasientin fiziki vəziyyətinə uyğun olmalıdır.