Zərbə Dalğa Terapiyası

Zərbə dalğa terapiyası (Shock Wave Therapy), bədənin dərin toxumalarına (əzələ, vətər, bağ, sümük) yüksək enerjili akustik dalğaların tətbiqi ilə ağrını azaltmaq, toxuma sağalmasını sürətləndirmək və iltihabı aradan qaldırmaq üçün istifadə edilən qeyri-invaziv tibbi üsuldur. Bu terapiya əsasən xroniki ağrıların və degenerativ dəyişikliklərin müalicəsində tətbiq olunur və ortopediya, idman tibbi, hətta urologiyada (böyrək daşlarının dağıdılması) geniş istifadə tapır.

Əsas Məqsədlər:

Ağrının azaldılması (xüsusilə xroniki tendinit, plantar fasiit, tennisçi dirsəyi).
Toxuma regenerasiyasının stimullaşdırılması (yeni qan damarlarının formalaşması).
Kalsifikasiyaların (kalsium çöküntülərinin) dağıdılması (məsələn, çiyində kalsifik tendinit).
Yapışıqlıqların və çox bərk əzələ düyünlərinin (trigger point) aradan qaldırılması.

Mexanizm: Necə İşləyir?

Mexaniki təsir: Yüksək təzyiqli dalğalar zədələnmiş toxumaya daxil olur və mikroskopik səviyyədə “kaskad effekti” yaradır.
Neovaskulyarizasiya: Yeni qan damarlarının yaranması ilə qan dövranı yaxşılaşır.
Hüceyrə aktivasiyası: Sağalma prosesində iştirak edən hüceyrələr (fibroblastlar, kök hüceyrələr) stimullaşır.
Ağrı reseptorlarının blokadası: Ağrı siqnallarının ötürülməsinin müvəqqəti dayandırılması.

Zərbə Dalğa Növləri:

Fokuslanmış Zərbə Dalğaları (Focused Shock Waves):
- Dərin toxumalara (sümük, dərin vətər zədələri) dəqiq təsir.
- Daha yüksək enerji, lakin az seans sayı (3-5 seans).
Radial Zərbə Dalğaları (Radial Pulse Waves):
- Səthə yaxın yumşaq toxumalara (əzələ, bağ) geniş təsir.
- Aşağı enerji, daha çox seans (5-10 seans).

Hansı Hallarda Tətbiq Edilir?

Plantar fasiit (daban ağrısı).
Tennisçi dirsəyi (lateral epikondilit) və qolfçu dirsəyi (medial epikondilit).
Aşil vətəri tendiniti.
Çiyin kalsifik tendiniti (kalsium çöküntüləri).
Diz osteoartrozu (qığırdaq degenerasiyası).
Yavaş sağalan sümük qırıqları (non-union fractures).
Prostat iltihabı (xroniki prostatit) və böyrək daşları (urologiyada).

Proses Necə Keçir?

Diaqnostika: MRI, rentgen və ya ultrasəs ilə zədə zonasının müəyyən edilməsi.
Həssaslığın aradan qaldırılması: Zədəli yerə gel ilə əlaqə yaradılır.
Dalğaların tətbiqi: Cihazın başlığı dəri üzərində hərəkət etdirilir ( 5-10 dəq.).
Təkrar: Həftədə 1 dəfə, 3-5 seans kursu.

Üstünlüklər:

Cərrahiyyəyə alternativdir (ağrısız, kəsiksiz, bərpa müddəti yoxdur).
Tez nəticə: 2-3 həftədən sonra ağrı kəskin azalır.
Təhlükəsiz və effektiv: Yan təsir riski çox aşağıdır.

Kontraindikasiyalar (Tətbiq Edilməməli Hallar):

Xərçəng (tumorun olduğu zonada).
Hamiləlik (qarın nahiyyəsində tətbiq edilərsə).
Qanaxma riski (hemofiliya, antikoagulyant qəbulu).
Uşaq yaşlı sümüklərinin böyümə zonası (epifiz plitələri).
Ağır infeksiyalar və açıq yaralar.

Tətbiq Sahələrinə Nümunələr:

İdman Tibbində:
- Futbolçularda aşil vətəri zədələrinin müalicəsi.
- Voleybolçularda çiyin kalsifik tendiniti.
Ortopediyada:
- Daban tikanı (plantar fasiit) olan pasientlərdə ağrının azaldılması.
- Diz artrozunda qığırdaq regenerasiyasının stimullaşdırılması.
Urologiyada:
- Böyrək daşlarının lazerlə dağıdılması (ESWL – Extracorporeal Shock Wave Lithotripsy).

Nəticə: Zərbə dalğa terapiyası xroniki ağrıların və sərt sağalma hallarının müalicəsində innovativ üsuldur. Təcrübəli mütəxəssislər tərəfindən tətbiq edildikdə, əksər pasientlər 2-4 həftə ərzində əhəmiyyətli yaxşılaşma hiss edir. Həyat keyfiyyətini artırmaq üçün bu üsul müasir reabilitasiyanın qızıl standartlarından biridir.

Diqqət! Bu terapiya yalnız həkim tövsiyəsi ilə və avadanlıqlı mərkəzlərdə həyata keçirilməlidir.