Traksion Terapiya

Traksion terapiya (çəkmə terapiyası), əsasən onurğa və oynaqlarda deformasiyaların, sıxılmaların və ağrıların müalicəsi üçün tətbiq edilən, mexaniki çəkmə qüvvəsi ilə toxumaları (oynaqları, əzələləri, bağları) uzatmaq və dekompressiya etmək üsuludur. Bu üsul ortopedik reabilitasiya və fizioterapiyanın bir hissəsi kimi istifadə olunur və həm müalicəvi, həm də profilaktik məqsədlər daşıyır.

Əsas Məqsədlər:

Onurğa disklərindəki təzyiqi azaltmaq (məsələn, bel və ya boyun disk yırtıqları).
Sinir köklərinin sıxılmasını aradan qaldırmaq (siyatik ağrı, radikulopatiya).
Oynaqların hərəkət diapazonunu artırmaq (diz, çiyin, kalça).
Əzələ spazmlarını azaltmaq və posturu düzəltmək.
Qan dövranını yaxşılaşdırmaq və toxuma regenerasiyasını stimullaşdırmaq.

Traksion Terapiya Növləri:

Mexaniki Traksiya:
- Xüsusi cihazlar (masa, kəmər, çəkili sistemlər) vasitəsilə tədricən artan çəkmə qüvvəsi tətbiq edilir.
- Nümunələr: Lumbar (bel) traksiya, servikal (boyun) traksiya.
Manual Traksiya:
- Fizioterapevt tərəfindən əl ilə tətbiq edilən yumşaq çəkmə hərəkətləri.
- Nümunə: Boyun traksiyası baş ağrıları üçün.
Sualtı Traksiya:
- Pasient suya salınmış vəziyyətdə çəkmə qüvvəsi tətbiq edilir (şişkinliyi azaldır, əzələləri rahatlaşdırır).
Avtomatik Cihazlarla Traksiya:
- Proqramlaşdırılmış parametrlərlə (məsələn: intermitent traksiya) müalicə.

Hansı Hallarda Tətbiq Edilir?

Bel və boyun disk yırtıqları (disk prolapsı).
Osteoxondroz, spondiloz kimi degenerativ onurğa xəstəlikləri.
Skolioz və digər postur pozğunluqları.
Qalça və diz oynaqlarının artrozu.
Sinir sıxılması sindromları (məsələn: karpal tunel sindromu).
Əzələ-oynaq blokadaları (hərəkətin məhdudlaşması).

Proses Necə Keçir?

Diaqnostika: MRT, rentgen və ya klinik müayinə ilə problemli zona müəyyən edilir.
Pasientin hazırlanması: Rahat vəziyyət alınır (üzəstə və ya oturaraq).
Çəkmə qüvvəsinin tətbiqi:
- Boyun traksiyası: Baş xüsusi qayışla sabitləşdirilir, 2-7 kq çəki ilə 10-20 dəqiqə.
- Bel traksiyası: Xüsusi kemər və çəkili sistemlə 10-30 kq qüvvə tətbiq edilir.
Seans müddəti: 15-30 dəqiqə, kurs 10-15 seans.

Faydaları:

Ağrısız dekompressiya: Sinir köklərinin sərbəstləşməsi.
Disk hündürlüyünün bərpası: Dehidratasiya olmuş disklərin yenidən su ilə dolması.
Posturun düzəlməsi: Qısalmiş əzələlərin uzadılması.
Cərrahiyyədən qaçınma: Əməliyyatsız müalicə imkanı.

Təhlükəsizlik və Yan Təsirlər:

Təhlükəsizdir, lakin həddindən artıq qüvvə tətbiq edildikdə aşağıdakılar ola bilər:
- Müvəqqəti əzələ ağrısı.
- Başgicəllənmə (boyun traksiyasından sonra).
- Dəridə qızarıqlıq.

Kontraindikasiyalar (Tətbiq Edilməməli Hallar):

Onurğa və ya oynaqlarda qırıq.
Osteoporozun ağır formaları.
Xərçəng metastazları (onurğada).
Hamilelik.
Qanaxma riski (antikoagulyant istifadəsi).
Kəskin iltihabi proseslər.

Nümunələr:

Disk yırtığı: Lumbar traksiya ilə diskdəki təzyiqin azaldılması.
Boyun osteoxondrozu: Servikal traksiya ilə baş ağrısının aradan qaldırılması.
Diz artrozu: Oynaq traksiyası ilə qığırdaqlar arasındakı məsafənin artırılması.

Diqqət! Traksion terapiya yalnız təcrübəli mütəxəssis (fizioterapevt, ortoped) nəzarəti altında edilməlidir. Yanlış tətbiq sinir zədələnməsi və ya əzələ yırtılması riski yarada bilər. Müalicə planı pasientin yaşı, çəkisi və xəstəlik tarixçəsinə uyğun olmalıdır.

Nəticə: Traksion terapiya, xüsusilə kəskin və xroniki bel-boyun ağrılarında effektiv və təhlükəsiz üsuldur. Düzgün tətbiq edildikdə, 70-80% pasientlər əhəmiyyətli yaxşılaşma hiss edir.